سیستم اعلام حریق چیست؟

به مجموعه ای از تجهیزات شامل سنسورها، شاسی ها، آژیرها، ماژولها و پنل اطلاق می گردد، که تماماً از طریق یک بستر سازی ساده و مطابق یک پروتکل ارتباطی خاص به همدیگر ارتباط داشته و عوامل اولیه حریق مانند دود، حرارت، شعله و گاز را در اولین فرصت تشخیص و به مرکز کنترل اعلام می نماید و مطابق عمل انجام شده توسط کنترل پنل، عکس العمل اجرا شده و آژیرها و المانهای هشدار فعال و ساکنین از بروز حریق مطلع می شوند. ساکنین نیز اقدامات لازم جهت جلوگیری از اعمال خسارات احتمالی جانی و مالی در مقابل حریق را می نمایند و در صورت گسترش حریق از سازمان آتش نشانی کمک خواهند گرفت.

کاربرد سیستم اعلام حریق:

با توجه به اینکه در زندگی روزمره، مخصوصا در صنایع لوازمی مانند چوب، کاغذ، محصولات پلاستیکی و …. و همین طور تجهیزات و دستگاههای قابل اشتعال در اطراف انسانها به وفور مشاهده می گردد و هر گونه اشتباه و یا خطای انسانی می تواند آتش سوزی های بسیار بزرگی را ایجاد و خسارات غیرقابل جبران جانی و مالی به بار آورد، لذا بهترین راه برای مقابله با این وقایع مخاطره آمیز استفاده از سیستم های اعلام حریق می باشد که می توان با تعدادی از المانها و با هزینه بسیار کم از وقوع این اتفاقات جلوگیری کرد. تجربه نشان داده است و همین طور آمار حاکی از آن است که ساختمان هایی که مجهز به سیستم اعلام حریق معمولی بوده اند به ندرت دچار آسیب جدی از بابت حریق شده اند و معمولا قبل از گسترش حریق اقدامات لازم و به موقع انجام شده و اکثر حریق ها اطفاء شده اند. همانطور که در بالا اشاره شد، سیستم اعلام حریق توسط سنسورهایی مانند سنسورهای حساس به دود، حساس به حرارت، حساس به شعله، حساس به گاز مونوکسید کربن و حساس به گاز متان، می تواند در اولین زمان ممکن، هشدارهای حریق و نشت گاز را به ساکنین ساختمان اعلام نماید و با فعال سازی آژیرها، زنگهای خطر، فلاشرها و همین طور دستگاههای تلفن کننده و ….، وجود حریق را در خیلی از مواقع با جزئیات به ساکنین و یا نگهبانان اعلام نماید. فضاهایی که از نظر جانی و مالی از اهمیت بالاتری برخوردار باشند، علاوه بر سیستم اعلام حریق، از سیستم های اطفاء حریق نیز استفاده می شود که در اولین فرصت، بعد از تشخیص حریق به صورت اتوماتیک حریق را اطفاء کند. سنسورهای اعلام حریق با متدها و روش های مختلفی تشخیص حریق را انجام می دهند که نسبت به برند می تواند این روش ها و حالت ها متفاوت باشد علاوه بر آن همان طور که در بالا نیز اشاره شد سنسورهای مختلفی نیز موجود است که می تواند نسبت به نوع سازه، نوع کاربری و …. با انواع مختلفی مورد استفاده قرار گیرند.

بهترین و پرکاربرد ترین المان سیستم اعلام حریق:

سنسورهای اعلام حریق دودی از پرکاربرد ترین و سریع ترین سنسورهای موجود در دنیا هستند که بجز در فضاهایی که محدودیت وجود داشته باشد در باقی فضاها مورد استفاده قرار می گیرد. حساس ترین سنسور دودی موجود، سنسور ASD یا سنسور دود مکشی می باشد که به صورت دائم در حال مکیدن هوای محیط می باشد و در کمترین زمان ممکن، بعد از آنالیز انجام شده وجود حریق را به دستگاهها و یا المانهای اخطار انتقال می دهد. درفضاهایی که محدودیت نصب سنسور دودی داشته باشیم از سنسورها و یا دتکتورهای دیگری مانند دتکتور حرارتی استفاده می شود مانند آشپزخانه ها، پارکینگها و …..

سیستم اعلام حریق در صنعت:

سیستم اعلام حریق در صنایع، مقداری دقیقتر و حساس تر انتخاب، بستر سازی و اجرا می شود. در صنایع به دلیل انباشت مواد قابل احتراق بسیار زیاد، کثیفی محیط، وجود گرد و غبار، تردد ماشین آلات ترابری در فضاها، وجود عوامل آتش زنه ی زیاد و …. لازم است از سیستم های اعلام حریق با دقت بالاتر، کیفیت بهترو عمر بیشتر استفاده گردد. گاهی از مواقع از المانهای اعلام حریق  متفاوت نیز استفاده می شود به عنوان مثال سنسورهای  LHD از انواعی هستند که به صورت کابلی در فضای مربوطه اجرا می شوند و با آلودگی های دودی و هوا هیچ تناقضی نداشته و فقط در مواقعی که در کنار شعله قرار می گیرند عملکرد دارند. سیستم اعلام حریق در صنعت فراتر از توضیحات خلاصه ی بالا بوده به نحوی که نام سیستم اعلام حریق در صنایع به نوع F&G معروف است که علاوه بر دود، حرارت، شعله و …. می بایست نشت خیلی از گازهای مختلفی را نیز به اپراتور اعلام نماید. صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، مخازن ذخیره سوخت، نیروگاهها و میدان های گازی از این نوع سیستم های اعلام حریق استفاده می کنند.

با توضیحات اجمالی فوق به این نکته می رسیم که سیستم اعلام حریق بر خلاف ظاهر ساده ای که دارند و به نظر از المانهای متنوعی برخوردار نیستند ولی به واقع از طراحی بسیار حساس و پیچیده ای برخوردارند و بنا به فضاهای مختلف، طراحی مختلف و المانهای متفاوتی نیاز خواهند داشت. المانهای بسیار متنوعی در این صنعت وجود دارد به نحوی که برای تمامی بناهای موجود در دنیا با هر کاربری، هر آلودگی، هر ارتفاعی، هر وسعتی و …. راه کاری ارائه شده است و فقط در زمان طراحی می بایست به شدت مورد بررسی و تحلیل قرار گیرند.

انواع سیستم اعلام حریق:

سیستم های اعلام حریق به طور کلی به سه دسته تقسیم می گردد:

سیستم اعلام حریق متعارف:

یکی از ساده ترین سیستم اعلام حریق موجود می باشد که برای بناهای کوچک مورد استفاده قرار میگیرد. هر سیستم دارای یک پنل متعارف با تعدادی مدار ( زون) می باشد و هر مدار تعداد محدودی دتکتور در خود جای می دهد و تمامی قطعات در هر زون یا مدار به یک عنوان بر روی پنل تعریف می گردند. به عنوان مثال اگر طبقه ی 1 یک ساختمان دارای 20 قطعه دتکتور باشند که این 20 قطعه بر روی یک مدار واقع شده باشند، پنل اعلام حریق، فقط وجود حریق را در طبقه ی 1 نشان می دهد و جزئیات فضا را در اختیار کاربر قرار نخواهد داد. تنوع المانها ی تشخیص حریق و اعلام حریق در این سیستم با سیستم های بروز مانند سیستم های آدرس پذیر تفاوتی ندارد و می توانند دود، حرارت، شعله، نشت گاز و … را بدرستی تشخیص و اعلام نمایند.

سیستم اعلام حریق آدرس پذیر:

با تلاش و همت جوانان و فعالان صنعت آتش نشانی در ایران، این صنعت نیز مانند خیلی از صنایع بزرگ کشور از بروزترین و جدیدترین تکنولوژی های ممکن در دنیا استفاده می کند. سیستم اعلام حریق آدرس پذیر با این تفاوت که می تواند با جزئیات کامل، و در کمترین زمان فضای دچار حریق را به کاربر اعلام نماید. این سیستم از آلارم های کاذب بسیار کمتری نسبت به سیستم های متعارف برخوردار می باشد و به دلیل اصلاح در مدارات، امکان قطعی مدارات را به حداقل رسانده است.

سیستم اعلام حریق وایرلس:

سیستم اعلام حریق وایرلس نیز مانند باقی سیستم ها، فقط در شرایط خاص پیشنهاد می گردد و در ایران نیز از استقبال خوبی برخوردار نبوده است و عدم پشتیبانی خوب ( سرویس و نگهداری مرتب، تعویض باتری و … ) و به موقع می تواند یکی از دلایل آن باشد.

در بناهایی مانند موزه ها، فضاهای لوکس و تاریخی قدیمی که امکان اجرای بسترسازی وجود ندارد می توان از سیستم اعلام حریق وایرلس استفاده کرد. در این سیستم هیچ کابل و سیمی در بین المانها وجود ندارد و هر کدام از المانها به صورت مجزا دارای باتری داخلی می باشند و بعد از گذشت مدت زمانی خاص نیاز به تعویض خواهند داشت که همین امر یکی از بزرگترین ایرادات این سیستم محسوب می شود. بهترین و با دوام ترین این باتری ها در حال حاضر می تواند به مدت 10 سال سنسور را تغذیه کند که این نوع باتری در بعضی از برندهای با کیفیت بازار مشاهده می گردد.